Duo cello en orgel
Organist Simon Bouma en celliste Judith Oost vormen sinds 2018 een vast duo.
Als organist en ‘organisten-dochter’ hebben zij het doel om de zeldzame combinatie van cello en orgel te laten horen en om het orgel op een verfrissende manier onder de aandacht te brengen.
Het orgel, met zijn grote rijkdom aan klankkleuren, biedt in samenklank met de cello als vertellend melodie-instrument, oneindig veel mogelijkheden om ontroerende, fantasievolle en humoristische muzikale verhalen te laten ontstaan…
Door middel van concerten met vernieuwende vormen en theatrale invloeden, maken Judith en Simon het orgel toegankelijk voor een breder publiek en brengen een ode aan het ‘klinkend erfgoed’ dat moet blijven klinken!
BACH!
‘BACH!’ is een ontmoeting tussen twee instrumenten waarvoor Bach’s composities van onschatbare waarde zijn: de cello en het orgel.
De beide instrumenten gaan in het concert met elkaar in dialoog en vertellen samen een muzikaal verhaal, waarin wereldlijke en geestelijke werken van Johann Sebastian Bach naast elkaar klinken.
Er worden orgelkoralen gespeeld in bewerking voor cello en orgel, delen uit de sonates voor gamba en klavichord, delen uit de solosuites voor cello en preludes en fuga’s voor orgel solo, waaronder de indrukwekkende prelude en fuga in Es groot uit de ‘Duitse Orgelmis’ van Bach.
Het verhaal dat vanuit deze werken ontstaat, laat de mens horen in al zijn kwetsbaarheid, met de, voor iedere luisteraar herkenbare, vragen en gemoedstoestanden en het zoeken naar licht in het alledaagse aardse bestaan. Daartegenover staan grote, nauwelijks te bevatten begrippen, zoals de dood, de eeuwigheid en de heilige drie-eenheid. Bach wist ze in zijn orgelcomposities te verklanken en dichter bij ons voorstellingsvermogen te brengen.
‘BACH!’ is vanuit nieuwsgierigheid ontstaan. Organist Simon Bouma en celliste/theatermaakster Judith Oost zien er naar uit om de ontdekkingen die zij deden, met de luisteraars te delen!
O CIELO (Vanaf februari 2024)
In O CIELO wordt het orgel als ensemble-instrument in samenklank met de cello, van alle kanten belicht. Het programma is uitzonderlijk veelzijdig.
Het verhaal begint vanuit de fantasieën die Simon en Judith als kinderen bij het reusachtige orgel hadden. Een toverinstrument! Een orgelbalustrade die tegelijkertijd een stoomboot en een luchtballon is! Met dit ‘magische luchtschip’ stijgen we op en vliegen over verschillende landen. Vanuit de lucht kun je de geluiden en gevoelens van de componisten, in de landschappen waar je overheen zweeft, scherp horen.
De cello en het orgel vangen ze op en beginnen samen te vertellen…
Tango’s van Piazzolla uit Argentinië, Grieg’s Noorse sprookjes, Rheinberger’s romantiek in de bergen van Liechtenstein, Bach’s feestmuziek die vanuit de Duitse hoven opstijgt, een gebed van Saint Saens in een Franse kapel, Elgars zielsverhalen die over de Engelse heuvels klinken, Spaanse hitte in een dans van de Falla en speels Catalaans liefdesvuur in de muziek van Cassado.
Tijdens deze levendige reis komen de luisteraars steeds meer te weten over het bijzondere beroep van organist en over het duizelingwekkende orgel!
Theaterconcert Reis met de Caprice
In 1995 schreef organist, musicoloog en componist Gert Oost de Caprice voor cello en orgel. Theatermaker/celliste (en dochter van Gert) Judith Oost en organist Simon Bouma laten de compositie na 25 jaar weer klinken en nemen het stuk als aanleiding voor het spelen van een gevarieerde reeks concerten rond het leven en werk van Gert Oost. Op basis van een persoonlijk verhaal geven zij een inkijkje in de duizelingwekkende wereld van orgels en organisten.
Met een uitzonderlijk veelzijdig, verhalend muziekprogramma, laten Simon en Judith vanuit hun eigen achtergrond als organist en organistendochter, horen dat het orgel oneindig veel mogelijkheden heeft. Er zit een heel orkest in de orgelkast verstopt en het is met zijn vele verschillende klankkleuren zelfs geschikt als theaterinstrument!
Je kunt er muzikale verhalen mee vertellen. Zowel door het spelen van muziek van Bach, Bruch, Rheinberger of Grieg, als door het spelen van Balkanmuziek, tango’s, of fantasievolle improvisaties in samenklank met de cello.
Dit concert is te boeken in verschillende varianten:
- Basisconcert Reis met de Caprice (cello, orgel, tekst)
- Basisconcert Reis met de Caprice XL (cello, orgel, saxofoon, tekst)
- Themaconcert met gastspelers
Capriceconcert rond een specifiek thema dat verbonden is met leven en werk van Gert Oost . In dit concert wordt er aan de hand van het thema gekozen met welke gastspelers er wordt samengewerkt (zangers, sprekers, instrumentalisten).
De themaconcerten kunnen ook worden samengesteld naar aanleiding van een specifieke locatie, die van belang is geweest voor Gert’s werkzaamheden.
Reis met de Caprice – Tweeluik Bätz
In de concerten van Reis met de Caprice worden thema’s belicht, die verbonden zijn met werk en leven van organist, musicoloog en componist Gert Oost.
Gert Oost promoveerde in 1975 met een proefschrift over de Utrechtse orgelbouwers-familie Bätz. Naar aanleiding van dit proefschrift werd het boek ‘De orgelmakers Bätz 1739 – 1849, een eeuw orgelbouw in Nederland’ uitgegeven.
In de binnenstad van Amersfoort staan twee bijzondere Bätz-orgels.
In Reis met de Caprice – Tweeluik Bätz zijn ze beiden te beluisteren.
Op 7 november 2021 wordt in de Franciscus Xaverius Kerk het orgel bespeeld dat in 1819 door Gideon Thomas Bätz werd geplaatst. Op 21 mei 2022 klinkt in de Lutherse kerk het orgel dat in 1766 door Johann Heinrich Hartmann Bätz werd geplaatst.
Tweeluik Bätz wordt mede mogelijk gemaakt door het Prins Bernhard Cultuurfonds Utrecht en door het KF Hein Fonds.
Gespeelde concerten Reis met de Caprice 2020/2021
Judith’s vader groeide op in Friesland en verhuisde rond zijn 18e jaar naar de Randstad, waar hij zich ontwikkelde tot een bijzonder musicus.
Van zijn werk als organist, musicoloog en componist is veel bekend, maar van de beginperiode in Friesland, zullen weinigen weten. Judith en Simon kozen ervoor om juist deze periode uit te lichten en Gert’s voetsporen te volgen.
De concerten vonden plaats van augustus 2020 tot september 2021 in vijf Friese kerken en één kerk in de omgeving Utrecht, die allen op hun eigen manier met Gert’s leven verbonden waren. Ieder concert had een eigen thema en invulling en er werd samengewerkt met gastspelers uit verschillende disciplines.
Dank aan allen die hebben bijgedragen aan de concerten van Reis met de Caprice in het seizoen 2020/2021!!! De concerten werden mede mogelijk gemaakt door: Prins Bernhard Cultuurfonds Friesland, E.J. Struif Fonds, Ritske Boelema Gasthuis, Iepen Mienskipsfûns en de Gemeenten: Waadhoeke, Sùdwest-Fryslân, Terschelling, Bunnik en Leeuwarden.
Terschelling, Westerkerk
27 juni 2020, Corona-initiatief: try out voor 30 speciale genodigden
15 augustus 2020, twee concerten op dezelfde dag
Thema: 1e tournee en reizen
Gastspelers: acteur Martin de Nooij en drie jongeren van de jeugdopleiding van Theater Compagnie Barrevoet.
Registratie en assistentie: Philine Coops
Locatie-specifieke inhoud: Op Terschelling speelde Gert, als zestienjarige, zijn eerste ‘tournee-concert’. Over de gang van zaken rond dit concert, werden korte humoristische scènes gemaakt. Daarnaast was er, naar aanleiding van het Bätz-Witte-orgel in de Westerkerk, extra aandacht voor Gert’s werk rond de orgelbouwers-familie Bätz.
Jongeren van de jeugdtheateropleiding van Theater Compagnie Barrevoet lazen fragmenten voor uit persoonlijke briefverslagen van een Bätz-orgel-restauratie in Jakarta. Spannende reisverhalen, vanuit het perspectief van de organist (en vader) zelf, met zijn expliciete kennis over Bätz-orgels en zijn uitzonderlijke passie voor deze instrumenten.
Witmarsum, Koepelkerk
12 september 2020, concert
Thema: het theatrale orgel
Gastspelers: acteur Martin de Nooij en saxofonist Chris Corstens
Registratie en assistentie: Philine Coops
Locatie-specifieke inhoud: In deze kerk werkte Gert Oost in 2007 samen met de acteurs van Theater Compagnie Barrevoet tijdens de tournee ECHO (28 historische kerken).
Gert demonstreerde tijdens deze voorstellingen niet alleen hoe veelzijdig hij als organist was en hoe rijk het orgel was aan fantasievolle klanken en genre-overschrijdende mogelijkheden, maar ook hoe hij in zijn werk steeds opnieuw bezig was om grenzen te verleggen en nieuwe samenwerkingsvormen te vinden met kunstenaars uit andere disciplines.
Tijdens de tournee van ECHO speelde Gert in iedere voorstelling een improvisatie met Chris Corstens. In het Caprice-concert in Witmarsum speelden Chris en Simon verschillende improvisaties, waarbij zij zich onder andere lieten inspireren door bestaande composities van Gert.
Minnertsga, Meinardskerk
13 december 2020, twee concerten op dezelfde dag
Thema: Het Robustelly-orgel, een eerste liefde
Gastspelers: Dominees-echtpaar Jelte en Titia Lindeboom met ondersteuning van acteur Martin de Nooij
Registratie, zang, cello: Berend Stumphius
Locatie-specifieke inhoud: Het Robustelly-orgel in Minnertsga speelde een belangrijke rol in Gert’s leven. Bij dit orgel leerde Gert als kind orgelspelen in de kerkdiensten van zijn vader, dominee Wobbe Oost. Aangezien het orgel in slechte staat was, leerde het instrument Gert ook de praktische/bouwtechnische aspecten van het orgel kennen. Gert moest op jonge leeftijd al ventielen repareren, hangers wegwerken en leren om pijpen bij te stemmen.
Als tiener was Gert vaste organist van de kerken van Minnertsga, Sint Annaparochie en Sint Jacobiparochie. Daarnaast richtte hij een meisjeskoor op, om de diensten van zijn vader feestelijk te kunnen begeleiden en had hij diverse leerlingen.
Het Robustelly-orgel bleef hem dierbaar. Ook in zijn latere carrière speelde hij er nog concerten en nam een CD op met dit orgel, dat een bijzondere geschiedenis kent.
In dit Capriceconcert speelde het Robustelly-orgel vanzelfsprekend de hoofdrol.
Daarnaast werd de samenwerking tussen organist en predikant op humoristische wijze belicht. Ook werd er een eerste link gelegd naar de toekomst van de jonge organist en de internationale carrière die volgde op zijn muzikale jeugd.
De huidige dominee van Minnertsga vertelde een verhaal, naar aanleiding van een persoonlijk reisverslag van Gert, over een concerttournee naar Gdansk ten tijde van de stakingen in 1980. Deze ervaring was erg bepalend en belangrijk voor Gert. Het verslag gaf veel inzage in hoe Gert als mens en als organist in het leven stond.
Easterein, Martinikerk
20 juni 2021, concert
Thema: Liefde voor muziek
Gastspelers: acteur Martin de Nooij en saxofonist Chris Corstens
Registratie en tweede cello, Loriane Rychner
Locatie-specifieke inhoud: De Martinikerk in Easterein was een plek waar Gert veel en graag speelde, ook in zijn latere carrière. De kerk stond voor hem symbool voor Friesland, de Provincie waar hij opgroeide en waar hij altijd van bleef houden.
In dit concert werd de wijze uitgelicht waarop Gert zijn diepe liefde voor muziek overbracht op zijn dochter en op allen die met hem werkten. En hoe hij, zowel door wie hij was, als door middel van zijn werk, liefde deelde, met muziek als verbindende factor.
Tijdens deze Capricereis vonden Judith en Simon een zelfde liefdevolle muzikale verbondenheid, met elkaar, met de gastspelers, de organisatoren en met de luisteraars.
Dit concert was bedoeld de afsluiting te zijn van het Friese deel van de tournee, maar door verschuivende data i.v.m. Corona, vond het plaats in de week voorafgaand aan het concert in Huizum.
Huizum, Dorpskerk
27 juni 2021, concert
Thema: Leerling en leraar
Gastspelers: pianiste en vertelster Philine Coops
Registratie en tweede cello: Loriane Rychner
Locatie-specifieke inhoud: In de dorpskerk van Huizum speelde Gert zijn allereerste concert(en), samen met medeleerlingen van het gymnasium te Leeuwarden.
De programma’s van 1958, 1959 en 1960 zijn bewaard gebleven.
Op deze locatie speelde Simon composities van twee orgeldocenten van Gert en werd hoorbaar gemaakt hoe hun invloeden doorklinken in Gert’s eigen composities. Daarnaast werd er een verhaal verteld over Gert’s pianoleraar Guillaume Hesse.
Hesse ontwikkelde de ‘Exermano-methode’, waarover Gert in 1980 een boek schreef. Daarbij hoorde een reeks oefeningen, waarmee Hesse beoogde om professionele musici te leren om op een ontspannen en pijnloze manier te spelen. Hij werkte met strijkers, blazers, organisten en pianisten. Gert sprak voor het boek met verschillende oud-leerlingen van Hesse. Tijdens het vooronderzoek voor de Caprice-concerten sprak Judith met (vermoedelijk) de laatst-levende van deze leerlingen.
Odijk, Het Witte Kerkje
11 september 2021, concert
Thema: Bijzondere composities
Gastspelers: zangeres en vertelster Nelleke Posthumus Meyjes, cantor en verteller Jaap Boeschoten, acht zangers uit de Utrechtse Schola Davidica
Registratie, zang, cello: Berend Stumphius
Locatie-specifieke inhoud: Met dit slotconcert werd ‘de Randstad’ bereikt, na een prachtige muzikale reis van anderhalf jaar. Het werd een feestconcert, waarbij Gert’s zangcomposities een centrale rol speelden. Er werd samen met acht zangers van de Schola Davidica en de cantor van Bunnik, aandacht besteed aan de psalmbewerkingen die Gert maakte voor het Utrechts Psalter.
Ook werd er verteld over de Bunnikse Cantorij die Gert in de zeventiger jaren oprichtte en over de Schola Davidica, die in 1983 door Gert werd opgericht. Voor dit koor schreef hij het merendeel van zijn composities.
Naast de koor-composities was er aandacht voor de werken met solisten. Er werden drie minaturen voor sopraan en orgel ten gehore gebracht en het indrukwekkende Nunc Dimittis, dat Gert schreef voor bas-zangstem en koor. De samenwerking tussen de Caprice-spelers en de musici en zangers die in het verleden zelf met Gert hebben gewerkt, maakte de ‘muzikale ontmoeting’ compleet.
Gespeelde muziek Caprice-concerten 2020/2021:
Een deel van onderstaande werken stond vast op het programma en werd in ieder concert gespeeld, een deel werd eenmalig ten gehore gebracht, n.a.v. het thema, het betreffende orgel, of de aanwezige gastspelers.
Composities Gert Oost: Caprice voor cello en orgel, Rondo Scherzando (orgel), bewerking psalm 33 uit het Utrechts Psalter, muzikaal gezelschapsspel (orgel, diverse instrumenten en zang), Drie miniaturen (mezzo sopraan en orgel), Nunc Dimittis (bas-zang, orgel en koor), improvisatie op de Rose of Crystal (oorspronkelijk orgel en koor).
Diverse improvisaties: orgel solo, orgel en saxofoon, orgel, cello en saxofoon
Composities docenten Gert: Komt nu met zang, Piet Post en Delicato uit Twelve images (gecomponeerd voor Gert), Albert de Klerk
Bach: verschillende delen uit de sonates voor Viola da Gamba en Klavichord BWV1027 en BWV1028, orgelkoralen Ach bleib bei uns Herr Jesu Christ BWV649 en Wachet auf ruft uns die Stimme BWV645, verschillende ‘Kleine Präludien und Fughetten’ (op piano)
Volksmuziek in verschillende bezettingen (instrumentaal en met zang): Bubamara (Balkan), Synkur (vrijheidsgebed Indonesië), Panie Janie (in Pools, Frans, Italiaans en Nederlands), Lipka (Pools), Amuri (Siciliaans)
Kerkmuziek: Diverse muziek passend bij kerkelijke feestdagen voor het item ‘Dominees en organisten’ (Minnertsga)
Werken van diverse componisten: Prière, Saint Saëns (cello en orgel), Kol Nidrei, Max Bruch (bewerking voor cello en orgel), Oblivion, Piazzolla (cello en orgel/harmonium i.s.m. gastspelers op piano, saxofoon, cello), Bolero de concert, Louis James Alfred Lefébure Wély (orgel solo), delen uit Premiere Suite de Noëls, Balbastre (orgel solo), Largo uit cellosonate opus 65, Chopin (eigen bewerking cello en orgel), Elegie opus 47/7 en Kobold opus 71/3, Grieg (bewerking voor orgel en cello), Requiebros, Cassado (eigen bewerking voor cello en orgel), Laideronette, Ravel (quatre mains op piano), Affani del Pensier, Händel (zang, orgel, cello).